Back Philadelphia Afrikaans Philadelphia ALS ፊላዴልፊያ Amharic Philadelphia AN Broþorlufeburh ANG فيلادلفيا Arabic فيلادلفيا ARZ Philadelphia (Pennsylvania) Aymara Filadelfiya Azerbaijani فیلادلفیا AZB
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
.jpg)
Filadelfia (n'inglés Philadelphia, pronunciáu /ˌfɪləˈdɛlfiə/) ye la ciudá más grande del estáu de Pennsylvania. Ye la segunda mayor ciudá de la costa este de los Estaos Xuníos, y la quinta mayor del país. Asítiase na fastera nororiental d'elli, a la vera los ríos Delaware y Schuylkill, y tenía una población (U.S. Census Bureau, 2010) de 1.526.006 habitantes. La ciudá ye'l centru cultural y económicu del valle de Delaware, séptima mayor área metropolitana de los Estaos Xuníos con más de seis millones d'habitantes. D'ellos, cuatro corresponden alministrativamente a la metrópolis de Filadelfia, qu'abarca cinco condaos con un total de 4.008.994 habitantes. La ciudá ye nomada tamién coloquialmente Philly.
La ciudá fundola en 1682 William Penn, col envís de que fora la capital de la colonia de Pennsylvania. Pa la década del 1750 la ciudá yá medrara tanto que yera, perriba de Boston, la ciudá más grande y el mayor puertu de les colonies britániques d'América, y el segundu puertu del Imperiu dempués del de Londres. La ciudá foi, demientres la Revolución d'Estaos Xuníos, llugar d'alcuentru de los Padres Fundadores de los Estaos Xuníos, que roblaron nella la declaración d'independencia en 1776 y la constitución del nuevu país en 1787. Filadelfia foi, demientres la guerra d'independencia d'Estaos Xuníos, una de les capitales del país, y tamién después, mentanto que se construyía la nueva capital federal, Washington. Nel sieglu XIX la ciudá convirtióse nun importante centru industrial y nún ñudu de comunicaciones, y medró enforma gracies a la llegada de bien d'inmigrantes europeos y africanos.
La ciudá camudó'l so calter de ciudá industrial pol de ciudá venceyada a les empreses de servicios basaes nel desarrollu de les teunoloxíes de la información. Asina, les actividaes financieres son ún de los principales pilares de la economía de la metrópolis, que ye tamién ún de los centros principales d'investigación y enseñanza de ciencies sanitaries de tol país. Amás d'eso, la historia de la ciudá atrái a bien de turistes a visitala: la Liberty Bell recibió dos millones de visitantes en 2010. Tamién acueye la sede de cuatro de les mayores empreses del mundu (según la llista Fortune 500), y con too ello axunta un productu internu brutu de 388.000 millones de dólares, el cuartu mayor de les ciudaes del país y el novenu del mundu[1].
Arriendes d'ello, la ciudá ye perconocida pola bayura d'actividaes artístiques y culturales que se celebren nella. Ta adornada por más murales y escultures que denguna otra ciudá del país, y tien el parque urbanu mayor del mundu, el Fairmount Park.
